Poesie in Dialetto di Calabria

premiate al Festival del Dialetto e Lingue minoritarie di Calabria - Prima edizione 2010/2011

 

 

“ U SPINNE E’ NNA VOCE!!!..”

di Piero De Vita di Trebisacce

 

 Quanne mi vìnede u spinne

pense sempe u pajìse mìje

Mi pigliede come na maghatìja,

mi pigliede a picundrìja e non ssacce chi ffà.

Sinte sempe na voce ca mi chiàmede

ca mi cùrrede apprìsse e mmi pàrede tutte nu sunne.

 

Sinte sempe na voce ca mi chiàmede.

U spinne j’è nna porta chiusa, nna mašcatura, na varretta, nu caghascìnne.

U spinne j’è u vicinanze, l’aria frisca da matina,

i ciucciarille chi spurtùni, i guagnùni ca vàne currijànne i gattarelle.

 

U spinne na casa cu cannìzza, nu ggallinàre, nu furne.

nu pirrupente, i ntinche du furgiàre,

u bancarille e lla mogha du scarpàre.

a cunsèreve ‘nt’a carta du putujàre,

a pasta maghatagliàte e quille di zìte, a pitta ‘n chiusa.

 

U spìnne jè nnu  tint’a nnìvere. Mi fa pperde u jàto.

Jède a voce du prìvete e lli corde di campane 

a cridenz e llu pàne mpizùte, a ppìtite, nu cuazùne mprazzicàte.

A sfurtùna cicàte, a narramàte.

 

U vìghe ca si nni và, scìnnede diritte come na petra.

Mi fa ddòghe, mi fa chiànge, mi pùngede u  pitte

e come nu dillorge, a ttimpe e dd’ore, mi bbùmmede u core.

 

  inizio pagina 

 

‘U scunfùnn

di Antonio Gerundino di Amendolara

 

‘U vírn?, ‘nd’‘a Marìna c’è ‘u scunfùnn

‘a sèra quànn ggià jè scùr’i quàtt;

s pú’ jísss’i ghòtt…, ‘nda ‘stu mùnn

tu à’-bbìds ggrjà màngh ‘na ghàtt!

 

P’‘a stràta lònga lònga àn-g’è nnššùn:

‘nu frùšš, ‘nu crstjàn, prúpj nènd;

i pòrt’e lli fnèstr à ‘nghjùs’agnùn;

jè sùw, ‘nnànd’e arrír, e nnùlla ggènd.

 

‘Sta sèr à ggià jssùt’‘a lùna chjìna

e ‘a sèngh’‘i dìc: «Òhu!, ggènd’aqquà àn-g nn’èd?

E ttu ch bbàj fajènn ‘nd’‘a Marìna,

vuttànn pètrcíll cu’ ‘nnu pèd?».

 

‘I cùnd’a gghùn’a gghùn, jè, ‘sti pàss:

ptrùll ‘n-dèrr’e ‘n-gàp sù’ ppnzír;

mò’ ‘i quànd tímb jè cca nò mm ghàss

‘sta màghatìja!, c’à’-ggnè ccùnd’‘i jír.

 

Jè sùw’‘u màr sèngh’‘i múrmuràd,

vutànn’e rrívutànn’i pètr’e ll’ùnn:

tu pùr, quànd cùnd pò’ cundàd...!,

ma i màghamènd rùmanìll’an-fùnn.

 

  inizio pagina 

 

A’ RUSCEDDRA

di Mario De Rosa di Morano Calabro

 

 Roppu tantu stantoriu n’dù trappitu,

l’ogghjiu purtavinu li trappiteri,

cù ciucci o muli beddri caricheti

vaneddri e n’zilichi ì sintìjsi acchjianeri.

 

Appena ch’arrivavinu alla porta,

ì’ trusci assugghjìjnu, scaricavinu ì varlìri,

ì sculavinu n’dà giarra accorti, accorti,

fin’alli gocci senza nuddru sfriru.

 

Mej c’eri requie e jìèri jiòrnu a’ notte

rà Maculeta finu à Filiveru,

e beddru virdu scinnìjri à pisciotti

quiddr’ogghjiu n’dàgghjiu chi mi parìj nu’ meru.

 

A’ sira po’ allu focu a nui guaglioni

mamma alla vrescia n’arrusciàvviri u’ penu,

jièri notti rì vernu cù lì troni,

a’ niva n’cantàvimu cà rusceddra mènu.

 

  inizio pagina 

 

A CALANDRA ... ( la fiacca )

di Scalzi Filippo di Isola Capo Rizzuto (KR)

 

 Massèttu sutta n'arvulu d'amùra

nu friscu ventareddru mi ripìgghja

mi fermo `ppi nu poco a `ssa friscùra

stancato di lu sporzu da facìgghja.

 

Mètiti erva, oriju, vena e ranu

ca la calandra tutto ma pijàtu

ti stè guardando suli du luntànu

lu cori mi lu sentu `nzonnicchjàtu.

 

Mi cala a marmaruca e 'mpoca l'ura

`ccu l'occhji menzi chjusi stè ciumàndu

e mi ricriju sutta sa friscùra

vuccùzza di cicàla stà `ccantàndu.

 

e nnù si senta u sgrùsciu ntù gaddrùni

u suli `cca calandra l'ha siccàtu

giallìa l'erviceddra du pascùni

nà forti arzùra la candalijàtu

 

E tù facìgghja aspetta natru morzu

u cori mi lu sentu ripigghjàri

lìzati ca facimu natru sporzu

u sonnu e la calandra amu tagghjàri.

 

  inizio pagina 

 

U TEMPU CHI PASSA !

di Antonio Frangipane di Soverato (CZ)

 

  Non mi dira puru tu

ca non mi canusci cchiu.

Su semp’eu, chiddhu e na vota,

chiddhu chi ti fu vicinu,  

chi ti dezza tenerezza,

chi ti dezza gioia e cora,

chi sonnava nsema a ttia,

paradisu e gelusia.

Non ti fhici mai  capira,

per orgogliu masculinu,                   

quanto gioia mi venia,           

quando tu eri cu mmia.

Mi facia u presentusu,

ma tremava dintr’e mia

qundu poi on ti vidia.

Ma, chi voi, u tempo passa

e cu iddhu tanti i cosi…

ma sicuru iddhu non  cangia

chidda  frisca tenerezza,

l’entusiasmu e a giovinezza 

chi mi portu dintr’e mia,   

 anzi, criscia l’emozione,

e mi torna  a sensazione 

ca mi sentu ancora chiddhu,   

ma … purtroppu

…, crid’ a mmia   

nchiumba dintra

a malinconia

 

  inizio pagina 

 

GENTI DI STA TERRA

di Giusy Staropoli di Briatico (VV)

 

Non c’e’ mancu argija mu ‘ndi teni,

oi genti di sta terra, chi u suli vaci e veni,

e si veni nu terramotu di lu fundu

ndi’ nghjutti lu diavulu e i nui si scorda u mundu…..

Pecchi’ troppu dormimu cuveruti ‘nta’ lu jazzu

E a la fatiga : “vattindi ca non pozzu”.

Di jerbi e suriaca o pocu o assai nui  ‘nda’ ‘rranciamu

E du restu du mundu  poi ‘ndi strafuttimu.

Ma tornanu li tempi di fimmani o tilaru

di l’omani all’anta e i figghjioli o focularu,

pe’ siti la sudura u ndi ‘mbivimu

u ‘nnettamu cicoria e trizzi i pagghja u facimu.

A sira mu pregamu ca lumera ad ogghju

Appressu jornu u ‘rriva e u jeni assai chju’megghju.

Simu sbafanti pe’ natura

Non avimu ne’ regula e ne’ misura

E quandu arriva domani e ndi’ lavamu a facci

Troppu tardi u capiscimu , ca restammu poveri e pacci.

Mentimundi addugnu prima u cala u suli

Ca  beni avimu a criari e nu chju’ mali

Ca doppu chi ndi accuppa u scuru abissu

Avogghja mu pregamu u Crucifissu!!!!

 

inizio pagina

 

A finestra

di Bruno Salvatore Lucisano di Brancaleone

 

 E’ na cornici i quatru ssà finestra             

Undi a tila cangia tutti i jorna       

Hjiuri i gesulminu, hjiuri i ginestra              

Mbiata giuventù chi jjù non torna.              

 

Mari pulitu d’acqua cristallina                  

Undi a natura si sforzau nu pocu               

Cielu jiaru chi spunta ca matina                

Cotraru ch’esti ntentu nto so jocu.             

 

Campu i granu chi pari ndoratu            

Muntagna arta chi non ndavi nivi              

Nu muru, du pinnellu culuratu                   

Nu sceccu vejju chi non vol’i mbivi.        

 

Quantu pitturi passaru ssà tila                 

I disegnunu jornu, notti e sira                    

U filu, nta gujja jjù non mpila                 

Ssà finestra ormai è nira, nira.                   

 

inizio pagina

 

LÒTËT

di Giovanni Troiano di Plataci

 

 Të pàrën hèrë klen lòtët

kur ràmi, të ndàjtur ka jëma:

të pàrës vetmì thërrìtmja trëmburìs,

ndìhm’i dùhur për mbijetòjëm

e frymëmàdhe lypje për kufì

(pothùaj forcìm për kush na lindi!).

Psana èrdhëtin lòtët e dëshpërìmit,

të rràxhës, të lùtjës o të pëndìmit,

ndë fjandàkshin zgjèdhjet të mbràzta

për shòrtën kùndërtë dhè palipisì.

Ka jetr’ànë klè një harè e përdèrdhur:

edhè atë e làgëtin lòtët.

Vjèrrë ndëmèst dhëmbjës e pëlqìmit,

lyejën gasavaje si jatrì

mbì ngullìvet mìshit ndëndur

(po nëng kapìret dreq ka njëmèndi

nd’ësht për durìm o për gëzìm

këpùtja pakufìshme njìj ksìmi!)

Edhè jàn shtrëmburat lòtë t’ipokrizìs,

pasiqyr dukësìe e zëmër dyshme:

ë’monumèndi atyrëve çë klàjën sikùna.

Ndë fundët dèrdhën të tharta lòtët

mbì llòqëvet e të ndàjtjës

mbì kotësìrat fëtìgëvet njërìut;

psè dhè ket ìkjëm ka kjò jètë

(i arrëvùam asàj mënòrë paprìtur!)

kështù do t’jèn papàn lòtët

màsja të pambarùarës tënë

e atò tjèrvet të lùrtmët për né.

 

inizio pagina

 

U le hénéza sipér nd'at mal

di Giovanni Spingola di Spezzano Albanese

 

U le hënëza sipër nd'at mal
E malin ecën bashk me një re,
Ka grikén, ka sit, po néng thot njé fjal
E ka do verri e kemi bashk me ne.

Ish mjesnat e par, me shokt u ndaita,

Mora udhén sa të veja mbë shpi

E dreq ka qìsha ju kallarta e vajta

T'e parkalesja Zonjën Shën Mëri.

Mbë shpi nëng vajta e papan ju prora
Vajta sa të gjëja andonjerì ...
Shërton zëmra se mallin e bora
E dua tja këndonj ksaj gjitoni.

Hënza ndër qiell edhe dritson
E kjo nat pjot me bukurì
E për së llargu gjegja gjonin çë këndon
E te nata lot shtijën kta si.

Ju ula te një kur e atje qindrova
E prita njera se çë dita ju di,
E gjith natën më shërtova
Prita sa të façonej andonjerì.

 Hiri hënëza e vate pushoi
E me helmin tim këtu vet më lëreu
E lot më shtija si ujit te kroi:
Qeshmi o kjami ashtù iu bë dheu.

 

inizio pagina

 

I DASCALA (in Grecanico)

di Maria Natalia Iiriti di Bova Marina – RC

 

I dascàla mbenni sti schola                                               

ena purrì tu mina tu jenarìu 

Cremanni to manti sto carfì,                                                                                                         

vaddi to tràstina sto trapézi.                                              

Apoi chamojelài sta pedìa                                                

ce pianni ce tragudài ena tragùdi.                                   

Theli na tragudìo ena tragùdi zze pricàda                       

ti éfere ena bufalàci, ena tragùdi                                      

zze paparìna ce carrabòmpulo                                         

zze icosi singhe       

na cui ndàra ndàra.                                                

Ta pedìa canunausi anafantiaména ena ce addhi                     

ce pisteggusi: “Ma ti canni tundi dascàla?                                                         

Echi na matthèi        

na meletàme ce na gràfome ce tragudài?          

Apoi afìnnusi tundo prama                                    

i cardìa ferri ton ammialò tus                                            

ce ismìa petàusi macrìa                                                    

cannonda mia tripa sta ceramìda.                                   

Icosi cardìa petàusi macrìa                                   

me to tragùdi tis dascala                                                   

cathiméni sto trapèzi ti chamojelai.                                             

ste icosi facce ti chamojelusi.                                           

Sto péroma cuvalo tu misteru                                           

t’artàmmia paracalùsi ena paracalìa ti den echi loja.                

Ta cheria se pandénnusi    

ce spingusi pu ena ena                                        

ta stòmata cannusi na ìvrasi                                             

cinuria dondia ce dondia azze gala.                                                                   

Petàusi i cardìa       

ste ceramidia                                                                     

forete an din tragùdi azze pricàda tis dascàla.               

San o forea den ferri pleo   i antifona tis fonì                                          

i cardìe catalevennùsina echi na condoferi.                                            

I dascàla tis meni me to manti cremammeno sto carfì              

me ta cheria sti cilìa sti faccia ena chamojèlo charapiméno.            

 

inizio pagina

 

Chuma ti Kkalavrìa   (in Grecanico)

di Mariangela Maesano di Melito Porto Salvo (RC)

 

 Chuma pulimèno ghià cindo thio dinèri

ti ècame tu athròpu ena nnimàli.

Chuma camèno, zargarimèno, afimmèno,

ma an to ìgghio viàta filemmèno.

 

Pio se gapài echi na s'asciafìki

ghià na morcio spomì, ghià na zì,

ce larga asc'essèna en sonni addhismonì

to nerò pu lamburìzi ti thàlassi dikì-tu.

 

Clei catha viàggio chorìzete,

ghià ' ssèna, magni Kalàvria dikì-mu,

ce pos' ena ghiò larga an ti mana,

condofèrri, sa ssonni, na su doi to cheri.

 

I vathìe-ssu ce i oscìe-ssu agapimmène

scorpìzu ghiàvura poddhìn plusa,

ce o ghialò-ssu donni to dèlemma

sc'ena frutto manachò, ti ene to bbergamòtto.

 

Plusi sce stòria, sce glosse ce sce kultùra,

ma ti ìsonne na se sciastì?

Ma tuto olo den ebbàstespe,

mi se feri, sìmero, otu.

 

Cùe tu christianù-ssu pu cuddhìzu,

ghiatì ode thelu na camu ena calì zoì,

cuddhìzu cuntra cindo putìri crimmèno,

ti ambròtte tu fuscòma-tu vaddhi ena tichìo.

 

Ce pio se pistègghi ena varìo ghià tin Itàlia,

combònnete ce channi tin amblecìa-tu,

ghiatì doppu ti su ègguale to càgghio,

e ssonni theli na se addhìsmonìu,

Kalàvria dikì-mu,

Kalàvria agapimmèni.

 

 

 

<< indietro    inizio pagina 
© Copyright:www.arte26.it portale del Centro d'Arte e Cultura 26 Associazione culturale di ricerca antropologica etnofotografica fondata da Maria Zanoni nel 1978